Mae’n dilyn pleidlais flaenorol gan URC a phroses ymgynghori gymunedol helaeth gyda rhanddeiliaid rygbi Cymru hefyd. Ymgysylltwyd â dros 1000 o bobl – sy’n cymryd rhan ymarferol yn y gêm gymunedol – ar ffurf 5 sesiwn addysgiadol ar-lein.
Bydd y treial yn berthnasol i bob gêm gymunedol ar radd oedran (o dan 12) i Uwch Gynghrair (Menywod a Merched) a Phencampwriaeth (Dynion) yn y gêm gymunedol ar gyfer tymhorau 2023-24 a 2024-25. Bydd hyn yn cynnwys rygbi mewn ysgolion, colegau a phrifysgolion. O dan 12 bydd y drefn o daclo o’r wast ac oddi-tano yn parhau yn hytrach na gweithredu rheolau’r arbrawf newydd.Bydd timau Uwch Gynghrair Indigo a’r timau rhanbarthol yn cael eu heithrio o’r arbrawf hwn ar hyn o bryd.
“Fel gwarcheidwad y gêm yng Nghymru, mae URC yn ysgwyddo’r cyfrifoldeb i’w gwneud mor ddiogel a hwyliog â phosib,” meddai Geraint John, Cyfarwyddwr Rygbi Cymunedol Undeb Rygbi Cymru.
“Ers i World Rugby argymell y dylid gostwng uchder y dacl, mae URC wedi trafod y pwnc â mwy na 1,000 o weinyddwyr, hyfforddwyr, chwaraewyr a dyfarnwyr ledled y wlad. Rydyn ni wedi trafod y rhesymeg y tu ôl i’r newid a sut y bydd yn cael ei weithredu.
“O ganlyniad, o’r 1af o Orffennaf 2023 bydd uchder cyfreithiol y dacl ar gyfer y gêm yn gyffredinol yng Nghymru yn is na gwaelod y sternwm.
“Bydd hyn yn berthnasol o dan 12 oed hyd at Uwch Gynghrair (Menywod a Merched) a Phencampwriaeth (Dynion) yn y gêm gymunedol.”
Mae profion a threialon World Rugby wedi dangos bod risg anafiadau i’r pen ar eu huchaf pan fydd taclau’n cael eu gwneud i’r pen a’r ysgwydd. Mae’r perygl ar ei isaf pan fydd taclau’n cael eu gwneud i ardal y bol.
Pwrpas y treial hwn yn y pen draw yw lleihau achosion o effaith pen-ar-ben yn y dacl a chymell mwy o ddefnydd o’r dacl bol. Mae’n ddiddorol nodi’r canlynol:
- 70% o gyfergydion yn digwydd yn y dacl
- Arweiniodd treialon yn Ffrainc at ostyngiad o 64% mewn cysylltiadau pen-i-ben a gostyngiad o 23% ar gyfergydion
- Mae’r risg o gyfergyd 4.2 gwaith yn uwch pan fydd pen y taclwr uwchben sternwm cludwry bêl.
- Mae ymchwil yn dangos bod gostwng uchder y dacl yn amddiffyn cariwr y bêl a’r taclwr rhag cyswllt pen-i-ben
- Y taclwr yw’r chwaraewr sy’n wynebu’r risg uchaf o gael ei anafu
- Mae’r drefn newydd yn golygu addasiad bach i dechneg y taclwr ond mae’n dal i gynnig ardal darged fawr i anelu ato
“Yn ogystal â chael effaith gadarnhaol ar ddiogelwch chwaraewyr, lleihau cyfergyd a chyswllt pen-yn-ben – mae disgwyl i’r newid hwn gael effaith bositif ar elfennau technegol a thactegol y gêm,” ychwanegodd John.
“Mae’n debygol y gwelwn ni fwy o ddad-lwytho a bylchu fydd yn gwneud y gêm yn fwy pleserus all arwain at fwy o geisiau hefyd. Dylai llif y chwarae barhau’n fwy cyson gan y bydd llai o sgarmesi’n cael eu ffurfio yn ystod yr 80 munud. Dylai fod yn fwy o hwyl i chwarae a gwylio. Mae hyn wedi profi i fod yn wir yn rygbi Ffrainc”.
At ddibenion yr arbrawf bydd Rheol 9.13 World Rugby yn darllen fel a ganlyn:
Mynd i’r afael â Threial y Rheol Uchder – 2023-24 a 2024-25
“Mae taclo peryglus yn cynnwys, ond nid yw’n gyfyngedig i, mynd i’r afael â neu geisio mynd i’r afael â gwrthwynebydd uwchben llinell y sternwm* hyd yn oed os yw’r dacl yn dechrau o dan linell y sternwm.”
*Ynghynt: Ysgwydd (llinell wedi’i thynnu o ben un cesail i’r llall)
Ni fydd yr arbrawf hwn yn effeithio ar Sgarmesi a Sgarmesi Rhydd gan eu bod yn dod o dan Reol 9.20 (Chwarae Peryglus Mewn Sgarmesi).
Mae bron i hanner yr holl daclau’n cynnwys mwy nag un taclwr ac felly at ddibenion eglurder, bydd uchder y dacl gyfreithlon o dan y sternwm i bob taclwr.
Ni fydd y rheol newydd yn newid hawl y tîm ymosodol i gymryd cic gosb yn sydyn (cyffwrdd a mynd) ond gall cosb ddilyn os bydd chwaraewr yn fwriadol yn creu cyswllt ysgwydd-i-ben / gwddf neu gyswllt pen-i-ben / gwddf.
Ar hyn o bryd mae Rheol 9.11 yn nodi: “Ni ddylai chwaraewyr wneud unrhyw beth sy’n ddi-hid neu’n beryglus i eraill gan gynnwys arwain gyda’r penelin neu’r blaenfraich, neu neidio i mewn i daclwr neu drosto/drosti. Fel pob amser, bydd cosbau llym yn cael eu gweithredu am chwarae di-hid neu beryglus gan gludwr y bêl.
Bydd hyn yn cynnwys cludwr pêl sy’n arwain gyda’u pen neu’n creu sefyllfa o gyswllt â’i ben.
Mae goblygiadau hefyd i’r AIL DACLWR. Caniateir ail daclwr (o dan waelod y sternwm) a gall chwaraewyr sy’n cyrraedd y dacl wreiddiol geisio cystadlu neu rwygo am y bêl, ar yr amod bod yr ymgais i rwygo yn digwydd o dan y sternwm.
Ni ddylai’r CLUDWR PÊL, ostwng ei daldra yn sylweddol cyn cysylltu â gwrthwynebydd mewn chwarae agored. Fe’u hanogir i osgoi’r cyswllt – a gallent gael eu cosbi os ydynt yn gostwng eu pen o dan eu cluniau neu’n arwain gyda’u pen.
Cyn belled ag y mae CYFFWRDD & MYND yn y cwestiwn, gall y cludwr bêl ‘bigo’r bêl a hyrddio tra’n cadw’r corff mewn safle isel. Cydnabyddir y gall taclau fod yn uwch na gwaelod y sternwm oherwydd safle corff cludwr pêl, ond mae honno’n ardal risg cyfergyd is oherwydd cyflymder y cario.
Mae sylwadadau cyrff llywodraethu eraill yn ddiddorol:
- Mae disgwyl i’r Rheol newydd darfu ar y chwarae yn ystod y 12 wythnos gyntaf wrth i chwaraewyr a dyfarnwyr ddod i arfer â’r polisi newydd. Gallai gymryd tair blynedd i gael ei dderbyn yn llawn (World Rugby)
- Bydd hyn yn arwain at fwy o droseddu i ddechrau, ond bydd hynny’n gostwng yn sylweddol (FFR)
- Mae’n tynnu sylw at ddiffyg amlwg o dechnegau taclo(NZRFU)
- Bydd diogelwch chwaraewyr yn cael ei wella (RFU)
- Bydd mwy o bobl yn chwarae’r gêm (FFR)
Ychwanegodd Geraint John :”Rydym eisoes wedi gwneud llawer o waith gyda hyfforddwyr ar draws y wlad, a bydd hyn yn parhau er mwyn egluro a gweithredu’r drefn newydd. Bydd cymorth hefyd ar gael i gynorthwyo’r agweddau technegol a’r dechneg o daclo.
“Mae pedair elfen yr ydym wedi bod yn pwysleisio i’n hyfforddwyr –
Isel – Addasu uchder y corff i wneud taclo diogel a chyfreithiol
Edrych – Gweld ble mae cyswllt yn mynd i gael ei wneud
Cloi – Gosod y pen y tu ôl neu i’r ochr gan glymu’r breichiau’n dynn o amgylch cludwr y bêl
Llawr -Cwblhewch y dacl trwy fynd â chludwr bêl i’r llawr
“Rydyn ni’n gwneud popeth o fewn ein gallu i addysgu hyfforddwyr ac athrawon am y ffordd orau o fynd i’r afael yn ddiogel gyda thechneg gywir a’n gobaith yw y bydd hyfforddiant hwnnw yn ei le cyn tymor 2023-24. Bydd hyn yn galluogi chwaraewyr i wneud y newidiadau angenrheidiol i’w techneg”.
Am fwy o wybodaeth: https://bit.ly/WRUTackleHeight
